Microsoft waarschuwt al twee jaar dat bedrijven en consumenten over moeten stappen naar een nieuwe versie van zijn computersysteem Windows, omdat het verouderde Windows 7 vanaf vandaag niet meer wordt ondersteund. Maar overstappen blijkt niet voor iedereen zo eenvoudig, blijkt uit een rondgang van RTL Z.
Waar het voor consumenten vaak eenvoudig is om het besturingssysteem te updaten, is dat voor bedrijven, grotere organisaties en overheidsdiensten niet altijd even gemakkelijk. De grootste gemeente van Nederland, de gemeente Amsterdam, is daar één van.
Cruciale apps
Het heeft meerdere programma’s die nog draaien op het niet langer ondersteunde systeem. Maar zo’n programma even snel overzetten naar een nieuwere versie kan niet zomaar.
“Er zijn apps die onder meer gebruikt worden voor dienstverlening die niet zomaar uit de lucht gehaald kunnen worden. Die moeten getest worden voor het nieuwe systeem, voor we over kunnen. Voor een gemeente als Amsterdam is dat een enorme klus”, vertelt de woordvoerder.
Betalen voor verlenging
In Amsterdam draaien daarom nog altijd een aantal gemeentecomputers op het aloude Windows 7. Maar voor onveilige situaties zorgt dat niet, benadrukt de zegsman, omdat de gemeente daarvoor extra beveiliging heeft ingekocht bij Microsoft.
Dat kan maximaal drie jaar en kost het eerste jaar 50 dollar per computer. Daarna loopt dat bedrag per jaar op tot 200 dollar. Vanaf 2023 zullen ook die computers over moeten naar een nieuwere versie.
Helft gemeentes niet om
Maar zoals de gemeente Amsterdam zijn er meer. Techwebsite Tweakers deed eind 2019 een onderzoek waaruit bleek dat de helft van alle gemeentes in Nederland hun systemen nog niet heeft overgezet naar Windows 10.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) noemt het onderzoek gedegen. Maar stelt tegelijkertijd dat het er intussen minder zijn, omdat er zeker drie maanden verstreken zijn.
De gemeenten die nog niet over zijn naar Windows 10 hebben – net als in Amsterdam – Microsoft ingeschakeld voor een betaalde verlenging van de ondersteuning, zegt de woordvoerder van VNG. “Onveilige computers zijn er nu niet. Gemeenten zullen maatregelen hebben getroffen”, stelt zij.
Ziekenhuizen: oude computers
Veel Nederlandse ziekenhuizen hebben weer een ander probleem. Daar worden op veel plekken computers gebruikt die niet zomaar over kunnen naar een nieuw besturingssysteem, omdat de programma’s daar niet voor zijn gemaakt.
“Denk bijvoorbeeld aan de dure apparatuur in operatiekamers, maar ook op andere afdelingen”, zegt de woordvoerder van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ). “De aanschafwaarde moet eerst afgeschreven worden. Pas daarna kan er een nieuw apparaat worden gekocht met daarop een nieuw besturingssysteem.”
Maar ziekenhuizen nemen volgens NVZ maatregelen om de veiligheid van die apparatuur te garanderen en te voorzien van updates. “Dat gebeurt niet via internet. Een onderhoudsmonteur doet dat handmatig met een usb-stick. Die zijn losgekoppeld om te voorkomen dat er ellende gebeurt.”
Belang overstappen is groot
Dat Microsoft het besturingssysteem niet meer ondersteunt, betekent in de praktijk dat het bedrijf geen nieuwe veiligheidsupdates meer uitbrengt.
Het belang van overstappen is daarom groot, zegt Dave Maasland van cybersecuritybedrijf ESET Nederland. “Een besturingssysteem zorgt ervoor dat alles in de basis werkt. Functioneel maar ook qua beveiliging”, legt Maasland uit. Het einde van de ondersteuning betekent dat Microsoft vanaf heden Windows 7 op beide vlakken niet meer updatet.
Gatenkaas
Maasland: “Er worden nog dagelijks nieuwe gaten gevonden in de software. In Windows 7 zullen die opstapelen. Vergelijk het met een gatenkaas die groter wordt. Je wordt een makkelijker doelwit voor digitale aanvallen.”
Een virusscanner helpt iets, maar niet genoeg, zegt hij. “Je alarmsysteem blijft werken, maar je voordeur staat er niet meer. In principe is het niet meer veilig om te gebruiken. Je moet dus gewoon overstappen.”
Groot risico
Voor bedrijven heeft de beveiligingsexpert daarbij hetzelfde advies als consumenten. Als je het updaten naar het nieuwere Windows 8.1 of 10 niet goed inplant, neem je volgens hem een groot risico.
Maasland: “In een tijd waarin aanvallers steeds meer manieren zoeken om een bedrijf plat te leggen, en een systeem als Windows 7 je kwetsbaar maakt, is het een risico dat je als organisatie niet wilt nemen.”
Belastingdienst is al om
Bij de Belastingdienst zijn alle 36.000 werkplekken het afgelopen jaar omgezet van Windows 7 naar Windows 8.1. Daar heeft de Belastingdienst het afgelopen jaar aan gewerkt, nadat Microsoft maar ook partijen zoals het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) daar meermaals voor waarschuwden, laat een woordvoerder weten.
Naast het updaten van de werkplekken zijn bij de fiscus 800 softwarepakketten geschikt gemaakt voor het nieuwere systeem Windows 8.1. Dat systeem wordt na 10 januari 2023 niet meer voorzien updates.
In tussentijd zal de Belastingdienst daarom alle systemen overzetten naar Windows 10. Dat systeem wordt tot 14 oktober 2025 geüpdatet.
Drie opties
En voor de bedrijven en organisaties die nog niet om zijn? Voor hen blijven er vanaf nu nog drie mogelijkheden over, besluit Maasland. Overgaan op een nieuwere versie van Windows, een alternatief besturingssysteem aanschaffen of tot 2023 gebruik maken van de betaalde updates van Microsoft.
Bron: RTL Nieuws